Wszystko, co musisz wiedzieć o nietolerancji histaminy (HIT) i DAO

Czym jest histamina i jaką pełni funkcję?

Histamina jest aminą biogenną, która naturalnie występuje w naszym organizmie i wielu produktach spożywczych. Organizm wytwarza ją naturalnie i jest to dla niego całkowicie normalne. Działa jako mały komunikator, który pomaga zarządzać różnymi procesami. Histamina jest ważna dla:

• odpowiedzi immunologicznej,
• regulacji kwasu żołądkowego,
• przekazywania sygnałów nerwowych,
• reakcji alergicznych
• regulacji snu i czuwania.

Choć histamina jest niezbędna dla organizmu, jej nadmiar może powodować nieprzyjemne lub poważne objawy, zwłaszcza jeśli organizm nie potrafi jej prawidłowo rozłożyć.

Organizm uwalnia histaminę zwłaszcza wtedy, gdy walczy z „wrogiem”. Na przykład w przypadku kontaktu z alergenem lub gdy występuje stan zapalny. Pomaga rozszerzać naczynia krwionośne, zwiększa przepływ krwi i wyzwala reakcje obronne. Dlatego jest odpowiedzialna za takie objawy jak kichanie, swędzenie, obrzęk i zaczerwienienie skóry.

W normalnych warunkach organizm kontroluje histaminę i rozkłada ją, gdy nie jest już potrzebna. Jeśli jednak nagromadzi się go w nadmiarze, na przykład w pożywieniu, lub gdy organizm nie jest w stanie go strawić, pojawia się problem. I właśnie na tym polega nietolerancja histaminy.

Czym jest nietolerancja histaminy?

Nietolerancja histaminy (HIT) to stan, w którym organizm nie jest w stanie skutecznie rozkładać histaminy przyjmowanej z pożywieniem. Główną przyczyną jest niedobór enzymu diaminoksydazy (DAO), który w normalnych warunkach rozkłada histaminę i zapobiega jej gromadzeniu się w organizmie.

Szacuje się, że na HIT choruje około 1–3% populacji świata, przy czym większą zapadalność obserwuje się u kobiet w wieku 30–50 lat.

Jak to działa?

Kiedy spożywamy żywność zawierającą histaminę lub wspomagającą jej uwalnianie, zdrowy organizm rozkłada ją za pomocą DAO. Jeśli jednak DAO jest niedobór lub nie działa prawidłowo, w organizmie gromadzi się histamina – i wtedy zaczynają pojawiać się różne dolegliwości.

Objawy nietolerancji histaminy

Jednym z największych wyzwań związanych z nietolerancją histaminy jest to, że jej objawy są bardzo zróżnicowane i często przypominają inne schorzenia – od alergii po problemy trawienne. Dlatego tak trudno rozpoznać to zaburzenie. Objawy mogą być łagodne lub poważne, pojawiać się bezpośrednio po jedzeniu lub nawet kilka godzin lub dni później. Poniżej znajduje się szczegółowy podział według obszarów ciała:

Problemy trawienne

Histamina bezpośrednio uczestniczy w procesach trawiennych, nic więc dziwnego, że problemy jelitowe i żołądkowe należą do najczęstszych objawów.

• Wzdęcia, gazy
• Ból brzucha, skurcze
• Biegunka lub naprzemienne występowanie biegunki i zaparć
• Uczucie sytości nawet po małym posiłku
• Zgaga lub refluks
• Nudności lub wymioty.

Objawy skórne

Histamina oddziałuje na naczynia krwionośne w skórze, co może prowadzić do różnych reakcji dermatologicznych:

• Zaczerwienienie skóry (szczególnie na twarzy i szyi)
• Pokrzywka (swędząca wysypka)
• Świąd skóry bez wyraźnej przyczyny
• Sucha skóra lub egzema
• Obrzęk (np. wokół oczu, ust).

Objawy neurologiczne

Ponieważ histamina oddziałuje również na układ nerwowy, wiele osób doświadcza następujących objawów neurologicznych i psychologicznych:

• Ból głowy lub migrena

• Zawroty głowy lub uczucie „falowania w głowie”
• Zaburzenia snu (trudności z zasypianiem, budzenie się w nocy)
• Zmęczenie, wyczerpanie nawet po odpoczynku
• Drażliwość, niepokój, zmienność nastrojów, stres.

Problemy z oddychaniem

Mimo że HIT nie jest klasyczną alergią, objawy mogą przypominać reakcje alergiczne:

• Zatkany nos, katar
• Kichanie
• Kaszel lub świszczący oddech podczas oddychania
• Ucisk w klatce piersiowej lub uczucie duszności.

Objawy sercowo-naczyniowe

Ponieważ histamina wpływa na rozszerzanie się naczyń krwionośnych, może również powodować problemy z krążeniem krwi:

• Kołatanie serca
• Niskie ciśnienie krwi
• Zawroty głowy przy szybkim wstawaniu
• Zimny ​​pot.

Objawy ginekologiczne i hormonalne

Histamina może również wpływać na równowagę hormonalną, dlatego u niektórych kobiet występują:

• Obfite lub bolesne miesiączki
• Nasilenie objawów przed miesiączką
• Ból piersi.

Jak szybko pojawiają się objawy? U niektórych pojawiają się w ciągu 30 minut po jedzeniu, u innych dopiero po kilku godzinach.

Diagnostyka nietolerancji histaminy

Diagnoza wymaga cierpliwości i systematyczności. Ponieważ nietolerancję histaminy często trudniej zdiagnozować niż inne nietolerancje pokarmowe. Dlatego lekarze łączą różne podejścia i oceniają całościowy obraz stanu zdrowia, objawów i reakcji na dietę. Do najczęściej stosowanych metod diagnostycznych zalicza się:

• Przeprowadzenie wywiadu lekarskiego i monitorowanie objawów
  Lekarz zapyta o Twoje nawyki żywieniowe, styl życia, występowanie objawów i ich czasowy związek z pożywieniem. Ważne jest również, aby wspomnieć, czy cierpisz na alergie, choroby przewlekłe lub czy przyjmujesz leki mogące wpływać na rozkład histaminy.
• Prowadzenie dziennika żywieniowego
  Zapisz, co jesz, kiedy pojawiają się objawy i jak poważne są. To proste narzędzie może się okazać bardzo pomocne w odkrywaniu powtarzających się wzorców.
• Dieta eliminacyjna – monitorowanie reakcji na odstawienie i ponowne wprowadzenie podejrzanych pokarmów. Po pierwsze, należy wyeliminować na okres 2–4 tygodni wszystkie pokarmy bogate w histaminę lub takie, które wspomagają jej uwalnianie. Jeżeli objawy ustąpią, a następnie powrócą po powrocie, diagnoza jest bardzo prawdopodobna.
• Pomiar poziomu enzymu DAO we krwi za pomocą badań krwi. Niska aktywność DAO może świadczyć o problemie z rozkładem histaminy, jednak nie zawsze jest to potwierdzeniem diagnozy – dlatego test ten stosuje się jedynie jako badanie uzupełniające.

Diagnozę HIT często stawia się na podstawie pomiaru aktywności DAO w surowicy. Wartości poniżej 3 U/ml uważa się za wskaźnik możliwej nietolerancji histaminy.

Leczenie i dieta w przypadku nietolerancji histaminy

Nietolerancji histaminy (HIT) nie da się wyleczyć raz na zawsze, ale dobrą wiadomością jest to, że można ją skutecznie kontrolować. Można to osiągnąć głównie poprzez dostosowanie diety, wspomaganie trawienia i wybór odpowiednich suplementów diety.

Podstawowe filary leczenia nietolerancji histaminy

• Dieta niskohistaminowa
  Najważniejszym krokiem w terapii HIT jest wyeliminowanie lub znaczne ograniczenie pokarmów bogatych w histaminę oraz tych, które zwiększają jej uwalnianie (pokarmy fermentowane, dojrzałe sery, wędliny, alkohol, szczególnie wino i piwo, kiszona kapusta, sos sojowy, czekolada, pomidory, szpinak, bakłażan, żywność przetworzona i mrożona, ryby i owoce morza). Celem diety jest zmniejszenie ilości histaminy, którą organizm musi przetworzyć, a tym samym złagodzenie objawów.
• Uzupełnianie enzymu DAO
  Ponieważ główną przyczyną HIT jest niedobór enzymu diaminoksydazy (DAO), jego uzupełnienie za pomocą suplementów diety może okazać się bardzo pomocne. DAO pomaga rozkładać histaminę w jelitach zanim przedostanie się ona do krwiobiegu.

• Wspieranie zdrowia jelit
  Zdrowa błona śluzowa jelit jest niezbędna do naturalnej produkcji enzymu DAO. Zaleca się spożywanie probiotyków, bulionów, fermentowanej żywności bez histaminy, a także unikanie alkoholu i substancji drażniących.
• Unikanie leków blokujących DAO
  Niektóre leki – takie jak leki przeciwhistaminowe, przeciwdepresyjne, przeciwbólowe i antybiotyki – mogą zmniejszać aktywność DAO. W przypadku HIT ważne jest zastąpienie tych leków bardziej odpowiednimi alternatywami, oczywiście po konsultacji z lekarzem. Pomocne mogą być również suplementy diety wspomagające rozkład histaminy, np. enzym DAO.

Co to ejst enzym DAO?

DAO (diaminaoksydaza) to enzym odpowiedzialny za rozkład histaminy w jelicie cienkim. U osób z nietolerancją histaminy produkcja tego enzymu jest zmniejszona, co prowadzi do zwiększenia poziomu histaminy i wystąpienia objawów nietolerancji. Kiedy spożywamy produkty zawierające histaminę, DAO odpowiada za to, aby nasz organizm mógł ją przetworzyć i wydalić zanim wywoła ona niepożądaną reakcję. Jeśli jednak enzym DAO jest niedoborowy lub nie działa prawidłowo, histamina gromadzi się w organizmie, co prowadzi do objawów nietolerancji histaminy. Suplementacja DAO w formie suplementów diety może znacząco poprawić jakość życia osób cierpiących na histaminę.

Jak działa DAO?

• DAO działa głównie w jelicie cienkim - tam rozkłada histaminę zanim zostanie ona wchłonięta do krwi.
• Jeśli poziom DAO jest wystarczający, histamina pochodząca z pożywienia nie będzie powodować problemów.
• Gdy poziom DAO jest niski (niezależnie od tego, czy ma to podłoże genetyczne, jest spowodowane chorobą, przyjmowaniem leków, czy osłabieniem jelit), histamina przedostaje się do krwiobiegu i powoduje szereg objawów: bóle głowy, wysypki, biegunkę, zatkany nos, kołatanie serca i inne.

• Niedobór enzymu może być również spowodowany niedoborem jego kofaktorów, czyli substancji niezbędnych do jego funkcjonowania, takich jak witamina B6, witamina C, miedź i cynk.

Co mówią badania kliniczne na temat skuteczności suplementacji DAO?

Suplementacja enzymu DAO daje obiecujące efekty jako terapia wspomagająca nietolerancję histaminy, szczególnie w przypadku takich objawów, jak problemy trawienne i migreny. Pomimo pozytywnych wyników niektórych badań, konieczne są dalsze badania w celu potwierdzenia skuteczności i opracowania standardowych protokołów dawkowania.

Łagodzenie objawów HIT

Badanie opublikowane w 2019 r. wykazało, że doustna suplementacja DAO spowodowała znaczną redukcję intensywności i częstości objawów HIT, takich jak wzdęcia, bóle brzucha i migreny.

Migreny i DAO

Nietolerancja histaminy jest trudną, ale możliwą do opanowania chorobą. Kluczem do poprawy jakości życia jest dieta niskohistaminowa, znajomość własnych czynników wyzwalających oraz odpowiednie suplementy diety, takie jak enzym DAO. Jeśli podejrzewasz u siebie HIT, skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem, aby rozpocząć proces poszukiwania ulgi.

Źródła:

• https://www.bioiberica.com/en/media/news/healthcare/overview-histamine-intolerance-and-emerging-innovation-opportunities
• https://ambar-lab.com/en/functioning-of-histamine-in-the-body
• https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6859183
• https://www.clinicalnutritionjournal.com/article/S0261-5614%2818%2930014-1/abstract