Obsah
Co to jest serotonina?
Co to jest serotonina? Chemicznie nazywa się ją 5-hydroksytryptaminą i jest substancją chemiczną oraz pochodną aminokwasu tryptofanu. Jest także neuroprzekaźnikiem w mózgu. Jest przekaźnikiem sygnałów między komórkami nerwowymi i odgrywa rolę w wielu różnych procesach zachodzących w organizmie. W największym stopniu przyczynia się do regulacji nastroju, ale wpływa także na sen, apetyt, trawienie, temperaturę ciała, a nawet zachowania seksualne. Jej niedobór może powodować objawy takie jak bezsenność, stany lękowe czy depresja.
Jaka jest funkcja serotoniny w organizmie?
Serotonina pełni w organizmie wiele różnych funkcji, z których najważniejszą jest z pewnością regulacja nastroju. Ale wyróżniamy także inne, mniej znane funkcje, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie mózgu i całego organizmu. Do głównych funkcji serotoniny zalicza się:
Regulacja nastroju i stanu emocjonalnego
Wysoki poziom serotoniny korzystnie wpływa na obszary mózgu, a tym samym wpływa na nasz nastrój związany z poczuciem szczęścia. Niedobór serotoniny może powodować stany lękowe i depresję.
Sen
Serotonina jest prekursorem hormonu kontrolującego cykl snu zwanego melatoniną. Reguluje czujność i tym samym wpływa na jakość snu.
Apetyt na jedzenie
Serotonina odgrywa rolę w regulacji głodu i sytości, pomagając kontrolować ilość przyjmowanego pokarmu.
Trawienie
Duża część serotoniny znajduje się w układzie pokarmowym, gdzie wspomaga wypróżnienia i reguluje trawienie.
Temperatura ciała
Pomaga w utrzymaniu optymalnej temperatury ciała, przyczyniając się tym samym do ogólnej homeostazy organizmu.
Funkcje seksualne
Wpływa na poziom libido i ogólne zachowania seksualne, gdzie jego nadmiar lub niedobór może wpływać na pożądanie seksualne.
Jak powstaje serotonina?
Serotonina powstaje w naszym organizmie z niezbędnego aminokwasu tryptofanu, który jest pozyskiwany z pożywienia. Produkcja serotoniny to proces składający się z następujących etapów:
Przyjmowanie tryptofanu
Początek tego procesu polega na spożyciu serotoniny z pożywieniem. Tryptofan występuje w pożywieniu, gdzie po spożyciu, po wchłonięciu do krwioobiegu, transportowany jest do mózgu. Serotonina występuje w produktach spożywczych takich jak:
- Mięso - kurczak, indyk, wołowina
- Ryby - łosoś, tuńczyk, sardynki
- Orzechy i nasiona - orzeszki ziemne, migdały, orzechy włoskie, nasiona sezamu, nasiona chia
- Produkty mleczne – zwłaszcza czekolada
- Zboża - płatki owsiane, kasza gryczana, komosa ryżowa
- Jajka
- Rośliny strączkowe - soja, fasola, soczewica
Przekształcenie w 5-hydroksytryptofan (5-HTP)
Później tryptofan przekształca się w mózgu w 5-hydroksytryptofan dzięki enzymowi hydroksylazie tryptofanu.
Następna przemiana w serotoninę
Na koniec 5-hydroksytryptofan przekształca się w serotoninę (5-hydroksytryptaminę) przez enzym dekarboksylazę 5-HTP.
Czy wiesz, że serotonina produkowana jest nie tylko w mózgu, ale także w przewodzie pokarmowym? Większość jego zapasów jest właśnie tam
Co wpływa na ilość serotoniny w organizmie?
Na ilość serotoniny w naszym organizmie wpływa kilka czynników:
Dieta
Tryptofan pozyskiwany jest z diety i od niego zależy również poziom serotoniny, niezbędnej do jego syntezy. Warto zaopatrzyć się w naturalną serotoninę poprzez dietę i urozmaicać ją pokarmami bogatymi w tryptofan.
Zdrowie jelit
Jak już wspomnieliśmy w tym artykule, większość zapasów serotoniny zlokalizowana jest w przewodzie pokarmowym. Dlatego tak ważne jest utrzymanie zdrowej mikroflory jelitowej, a można ją wspierać głównie poprzez spożywanie probiotyków i błonnika.
Sen
Obfity i wysokiej jakości sen głęboko wpływa na ilość serotoniny w organizmie. Ważne jest, aby zadbać o sen, aby nie doszło do deficytu, który prowadziłby do spadku poziomu serotoniny.
Światło słoneczne
Regularna ekspozycja na słońce przyczynia się do zwiększonej produkcji serotoniny. Brak światła, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, może prowadzić do niedostatecznej ilości serotoniny w organizmie, a tym samym do pogorszenia nastroju. Jest to tzw sezonowe zaburzenie afektywne (SAD), które jest rodzajem depresji związanej ze zmieniającymi się porami roku.
Zdrowie psychiczne
W przypadku niedoboru serotoniny może wystąpić zwiększony stres, lęk lub depresja. Ze stresem można sobie poradzić stosując różne techniki relaksacyjne takie jak joga czy medytacja, które wspomogą produkcję serotoniny.
Aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna w postaci regularnych ćwiczeń lub w formie ćwiczeń aerobowych, takich jak pływanie czy bieganie, wspomaga produkcję serotoniny.
Genetyka
Oczywiście u niektórych osób mogą wystąpić także predyspozycje genetyczne wpływające na poziom serotoniny w mózgu.
Jakie są objawy niskiego poziomu serotoniny w organizmie?
Nieumiejętność radzenia sobie ze stresem
Osoby z niskim poziomem serotoniny mogą być mniej zdolne do radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami i reagować drażliwością.
Lęk
Niski poziom serotoniny może powodować niepokój, nerwowość i drażliwość.
Depresja
W gorszych przypadkach długotrwały brak poziomu serotoniny może nawet prowadzić do depresji. Wiąże się to z uczuciem rozpaczy, niską motywacją, utratą zainteresowania ulubionymi zajęciami i uporczywym smutkiem.
Brak koncentracji
Osoby cierpiące na niedostateczny poziom serotoniny mogą mieć problemy z koncentracją, pamięcią czy podejmowaniem decyzji.
Sen
Serotonina odgrywa kluczową rolę w regulacji cyklu snu, dlatego jej niedobór może skutkować pogorszeniem jakości snu i bezsennością.
Chroniczne zmęczenie
Czy czujesz się wyczerpany i ciągle zmęczony? Być może cierpisz na niedobór serotoniny i rozwiązaniem jest odpowiednia ilość snu.
Trudności z trawieniem
Ponieważ serotonina ma swoje rezerwy w przewodzie pokarmowym, gdzie powstaje również w jelitach, jej niski poziom może powodować problemy trawienne, takie jak zaparcia, biegunka lub podrażnienie jelit.
Zwiększony apetyt na słodycze
Nieodpowiedni poziom serotoniny może prowadzić do zwiększonego pragnienia słodyczy i pokarmów bogatych w węglowodany, ponieważ spożycie węglowodanów zwiększa poziom tryptofanu, niezbędnego do produkcji serotoniny.
Zmniejszone libido
Serotonina nie tylko wpływa na ogólne zachowania seksualne, ale jej niewystarczający poziom zmniejsza również libido, pożądanie i ogólne funkcje seksualne.
Jak zwiększyć poziom serotoniny?
Pokażemy Ci, jak zwiększyć poziom serotoniny za pomocą różnych działań i jak uzupełnić serotoninę poprzez dietę lub za pomocą suplementów diety. Podwyższony poziom serotoniny korzystnie wpływa na nastrój, samopoczucie psychiczne i zdrowy cykl snu. Oto kilka skutecznych sposobów wspierania naturalnej produkcji serotoniny:
- Dieta bogata w tryptofan
- Przyjmuj probiotyki i utrzymuj zdrowie mikroflory jelitowej
- Kwasy tłuszczowe omega-3
- Regularna aktywność fizyczna
- Relaks i medytacja
- Zarządzanie stresem
- Jakość snu
- Pozostań na słońcu
- Pozytywne interakcje społeczne
- Muzyka
- Kreatywne zajęcia
- Ulubione hobby
- Spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi
Co to jest zespół serotoninowy?
Zespół serotoninowy to poważna choroba wynikająca ze zbyt wysokiego poziomu serotoniny w mózgu. Do takiego stanu dochodzi, gdy receptory serotoninowe są nadmiernie pobudzone, zwłaszcza w wyniku stosowania leków i ich kombinacji, które mają zwiększać poziom serotoniny. Pokażemy przyczyny jego wystąpienia, objawy i możliwe leczenie:
Przyczyny zespołu serotoninowego
- Kombinacja leków – pojawienie się może polegać na stosowaniu kilku rodzajów leków wpływających na serotoninę, takich jak różnego rodzaju leki przeciwdepresyjne, leki przeciwlękowe, leki na migrenę czy niektóre rodzaje leków przeciwbólowych.
- Przedawkowanie leków serotoninowych – rozwój zespołu serotoninowego może rozpocząć się także od nadmiernego stosowania leków przeciwdepresyjnych lub wspomagających serotoninę.
Objawy zespołu serotoninowego
Objawy mogą początkowo pojawiać się w łagodniejszej formie, a w bardziej skrajnych przypadkach w cięższej postaci. Zależy to od pacjenta, gdzie odgrywa to rolę, zwłaszcza po upływie czasu, po jakim pojawiają się objawy po zażyciu leku lub kombinacji leków.
- Niepokój
- Nadmierne pocenie się
- Zwiększone tętno
- Ból głowy
- Bezsenność
- Tras
- Rozszerzone źrenice
- Biegunka
- Wysoka gorączka (hipertermia)
- Nieregularne tętno
- Napady
- Sztywność mięśni
- Zamieszanie lub delirium
- Halucynacje
- Nieprzytomność
Leczenie zespołu serotoninowego
Jeżeli po dokładnej autodiagnozie stwierdzisz, że możesz należeć do grupy pacjentów cierpiących na zespół serotoninowy, niezwłocznie udaj się do lekarza, gdyż jest to stan zagrażający życiu i niebezpieczny. Skuteczne metody ewentualnego leczenia obejmują:
- Zaprzestanie podawania leków wywołujących zespół serotoninowy
- Leczenie wspomagające – w celu stabilizacji funkcji życiowych, np. zimne okłady na gorączkę, leki kontrolujące tętno i ciśnienie krwi czy oddychanie tlenem przez maskę.
- Leki rozluźniające mięśnie - zapobiegają sztywności mięśni i pomagają zachować spokój.
Antagonista serotoniny - po wyczerpaniu wszystkich innych metod, w ciężkich przypadkach można podać leki blokujące receptory serotoninowe, a tym samym produkcję serotoniny.
