L-tryptofan jest aminokwasem proteinogennym, co oznacza, że jest budulcem białek. Jest również podstawową substancją do produkcji serotoniny. Serotonina pełni funkcję neuroprzekaźnika, dzięki czemu pomaga w przekazywaniu sygnałów nerwowych w mózgu, wpływając na proces snu i termoregulację. Często jest po prostu uważany za hormon, który przyczynia się do dobrego samopoczucia i szczęścia. Jednak naukowo udowodniono, że niedobór serotoniny objawia się obniżeniem nastroju, depresją i zaburzeniami snu.
Tryptofan i sen
To sen jest obecnie mocno niedoceniany. Wiele osób ma zbyt krótki sen (mniej niż 6 godzin) lub sen niskiej jakości (częste przerwy, niespokojny sen, brak fazy głębokiego snu…). Kilka badań potwierdziło, że brak snu lub zła jakość ma negatywny wpływ na nasze zdrowie – na mózg, psychikę, poziom hormonów, powoduje przyrost masy ciała oraz zwiększa ryzyko wielu chorób i problemów zdrowotnych. Brak snu wiąże się z wysokim ciśnieniem krwi, cukrzycą, otyłością, chorobami serca, chorobami nerek, zwiększonym ryzykiem udaru, a także depresją. U osób starszych brak snu może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem upadków, złamań kości i opóźnionego gojenia. U dzieci i młodzieży zdrowy sen jest kluczowym czynnikiem prawidłowego wzrostu i ogólnego rozwoju osobowości. Brak lub zła jakość snu przyczynia się do wahań nastroju, smutku, depresji i niestety wiąże się również z występowaniem samobójstw.
Powód jest biologicznie jasny i bezpośredni – jeśli nie wszystkie procesy w organizmie zachodzące w nocy, to ten deficyt gdzieś musi się ujawnić. Sen jest jedną z podstawowych potrzeb fizjologicznych człowieka. Dobry sen we właściwym czasie chroni nasze zdrowie psychiczne i fizyczne, bezpośrednio wpływa na jakość naszego życia, a także na nasze bezpieczeństwo. Podczas głębokiego snu organizm najlepiej się regeneruje, między innymi komórki odnawiają się i rosną. Dobry sen jest niezwykle ważny nie tylko dla regeneracji naszego organizmu, ale także dla naszego pozytywnego stanu psychicznego.
Dobry sen, obok odżywiania i ćwiczeń, jest jednym z trzech podstawowych filarów zdrowego życia.
Większość dorosłych potrzebuje co najmniej 7-8 godzin snu, aby optymalnie funkcjonować. Staraj się trzymać dolną granicę i spać nie krócej niż 7 godzin. Zaleca się również regularne leżenie w łóżku i wstawanie mniej więcej w tym samym czasie. Nasz wewnętrzny zegar kontroluje naszą potrzebę snu. Technicznie nazywa się je rytmami okołodobowymi - wewnętrznym systemem biologicznym generowanym przez światło. Wpływa na każdą komórkę, tkankę i narząd w naszym ciele, a także na sposób ich pracy. Wpływa również na wszystkie procesy zachodzące w organizmie – od wydzielania hormonów i nawyków żywieniowych, po temperaturę ciała i metabolizm. Mówiąc najprościej, ten rytm jest kontrolowany przez nasze oczy. Informacje dnia i nocy przenikają do mózgu przez oczy, a następnie mózg kontroluje i synchronizuje zegar biologiczny w naszym ciele. W ten sposób bez naszej wiedzy kontrolowane są różne czynności (bądź zaniechania) w ciele, m.in. sen, czuwanie, temperatura ciała, pragnienie, smak, wydzielanie hormonów czy aktywność poszczególnych narządów.
Melatonina, serotonina, tryptofan
Jednym z ważnych hormonów związanych z cyklem dobowym i rytmem dobowym jest melatonina. Melatonina powstaje w organizmie w nocy i przygotowuje organizm do snu. Melatonina jest hormonem, który powstaje w wyniku przemiany serotoniny w ciągu nocy, więc ma na nią wpływ intensywność światła. Jego stężenie we krwi jest 10 razy wyższe w nocy niż w ciągu dnia. Już pierwszy promień światła docierający do siatkówki oka zatrzymuje produkcję melatoniny. Głównym efektem działania melatoniny jest poprawa jakości i ilości snu. Przyspiesza sen, przedłuża sen, poprawia jakość snu i eliminuje mimowolne budzenie się w nocy i wcześnie rano. Poprawia to regenerację organizmu, spowalnia starzenie się organizmu i poprawia stan psychiczny. Oprócz tych efektów ma również działanie przeciwutleniające i immunomodulujące. Niestety wraz z wiekiem jego stężenie spada.
Serotonina jest jednym z neuroprzekaźników odpowiedzialnych za przekazywanie impulsów nerwowych między komórkami ośrodkowego układu nerwowego. Na tej podstawie uczestniczy w procesach wpływających na nastrój i ogólny stan psychiczny. Jej niedobór powoduje pogorszenie nastroju, depresję, zaburzenia snu, bezsenność, dezorientację i drażliwość, co prowadzi do agresji. Oprócz pogarszającego się stanu psychicznego, brak serotoniny powoduje nadmierny apetyt, co objawia się głównie zwiększonym apetytem na słodycze. W niektórych przypadkach odpowiada za początek i przebieg migreny. Jego działanie wykorzystywane jest w leczeniu depresji, fobii, bolesnych miesiączek oraz zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
I wracając do tryptofanu – L-tryptofan jest niezbędnym aminokwasem, który ma zdolność transportu cukru we krwi (glukozy) przez naturalne bariery mózgu do komórek nerwowych. W obecności witaminy B6 przekształcana jest w serotoninę, zwaną też hormonem szczęścia. Serotonina jest przekształcana w nocy do melatoniny, zwanej również hormonem snu. Oprócz przekształcania w serotoninę, L-tryptofan może być również przekształcany w organizmie w witaminę B3 (niacynę). Jeśli organizm ma wystarczającą podaż witaminy B3, proces ten nie zachodzi i dlatego więcej L-tryptofanu może zostać przekształcone w serotoninę i melatoninę. Dlatego do Tryptofanu B+ dodawana jest witamina B3. Dodatkowo zawiera dodatkową dawkę witamin B3 i B6, dla jeszcze lepszego wsparcia układu nerwowego i psychiki. W diecie L-tryptofan znajduje się w największych ilościach w bananach, orzeszkach ziemnych, wszelkiego rodzaju mięsie, mleku, rybach, twarogu, serze, soi czy komosie ryżowej.
Efekty stosowania L-tryptofanu:
- poprawa snu nocnego,
- likwiduje bezsenność w nocy,
- lepsze zarządzanie stresem,
- poprawa nastroju i mniejsze wahania nastroju,
- mniej nerwowości i napięcia w ciągu dnia,
- pomaga radzić sobie z objawami odstawienia podczas kuracji odwykowych,
- obniża poziom kortyzolu, hormonu stresu,
- odprężenie psychiczne i uspokojenie umysłu.